Zanim zaokrętujesz
Najlepszą gwarancją należytych warunków pracy na morzu jest podpisanie umowy sporządzonej zgodnie z zatwierdzonym przez ITF układem zbiorowym. Zobowiązywanie na danym statku takiego układu zbiorowego, a także jego sygnatariusza ze strony związkowej, sprawdzić można w Twoim związku zawodowym. Nigdy nie daj się zwieść słowom, że na statku obowiązują „warunki ITF”, ponieważ nawet zastosowanie w istocie takich samych, lub bardzo zbliżonych warunków, nie oznacza (z prawnego punktu widzenia) tego samego co posiadanie zatwierdzonego przez ITF układu zbiorowego. Jeśli jest inaczej, to znaczy na statku nie ma zatwierdzonego przez ITF układu zbiorowego pracy (CBA); kieruj się poniższą listą kontrolną:
Nigdy nie przystępuj do pracy bez dysponowania umową o pracę na piśmie. Armator, często poprzez kapitana statku, opóźnia dostarczenie umowy na piśmie, wykorzystując do tego celu różne uzasadnienia. Zawsze informuj szczegółowo o takich przypadkach najbliższego Inspektora ITF oraz swój rodzimy związek.
Nigdy nie podpisuj umowy in blanco. Być może trudno w to uwierzyć, ale znane są praktyki wymuszania na marynarzach podpisywania umów o pracę, których spore części (a nieraz nawet całość) zostaną uzupełnione już po złożeniu Twego podpisu. Szkoda w tym miejscu zachodu na tłumaczenie jak fatalne może to mieć konsekwencje wobec marynarza. Nigdy nie zgadzajcie się na takie postępowanie, a o próbach informujcie zainteresowane strony, w tym związki zawodowe.
Sprawdź, czy podpisana przez Ciebie umowa o pracę zawiera odniesienia do Układu Zbiorowego Pracy (CBA). Jeśli tak, upewnij się, że w pełni znane są Tobie warunki CBA oraz zachowuj jego kopię wraz z umową o pracę. Jeśli sprawdziłeś wcześniej, że statek jest objęty zatwierdzonym przez ITF układem, a nie ma do niego odniesienia w Twojej umowie o pracę, trafiłeś na dowód, że armator nie zamierza stosować warunków przewidzianych w CBA.
Upewnij się, że wyraźnie określony jest czas trwania umowy.
Nie podpisuj umowy zezwalającej na dokonywanie zmian w okresie umownym na podstawie wyłącznej decyzji armatora. Wszelkie zmiany uzgodnionego wcześniej okresu trwania umowy muszą być wzajemnie uzgodnione.
Zawsze upewnij się, że umowa o pracę wyraźnie przewiduje wypłacane wynagrodzenie podstawowe i upewnij się, że wyraźnie zdefiniowany jest podstawowy czas pracy (na przykład 40, 44 lub 48 godzin w ciągu tygodnia). Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) stwierdza, że podstawowy czas pracy powinien wynosić maksymalnie 48 godzin na tydzień (208 na miesiąc).
Upewnij się, że umowa wyraźnie przewiduje sposób opłacania nadgodzin i według jakiej stawki. Może to być jednolita stawka wypłacane za wszystkie godziny przepracowane powyżej czasu podstawowego. Może to też być stała kwota miesięczna za gwarantowaną ilość przepracowanych nadgodzin, w którym to przypadku wyraźnie stwierdzona powinna być stawka za wszelkie godziny przepracowane poza gwarantowanymi nadgodzinami. MOP stwierdza, że wszystkie godziny przepracowane w czasie ponadnormatywnym (nadgodziny) powinny wynagradzane być co najmniej według stawki 1,25 X normalna stawka godzinowa.
Upewnij się, że umowa wyraźnie stwierdza ile dni płatnego urlopu otrzymasz za miesiąc pracy. MOP stwierdza, że płatny urlop nie powinien być w wymiarze niższym niż 30 dni za rok (2,5 dnia za miesiąc kalendarzowy).
Zapewnij, że wynagrodzenia podstawowe, za nadgodziny oraz urlop są wyraźnie i oddzielnie wymienione w kontrakcie. Jest to bardzo potrzebne, na przykład, przy rozliczaniu rozmaitych płatności odszkodowawczych.
Nie podpisuj umowy umożliwiającej armatorowi wycofywania lub zatrzymywania jakiejkolwiek części wynagrodzenia w okresie trwania umowy. Powinieneś być uprawniony do otrzymywania pełnego, zarobionego wynagrodzenia pod koniec każdego miesiąca kalendarzowego.
Nigdy nie podpisuj umowy zawierającej jakąkolwiek klauzulę stwierdzającą, że odpowiada za opłacenie jakiejś części kosztów Twego przyjazdu na statek lub repatriacji po wyokrętowaniu.
Nie podpisuj umowy zawierającej jakąkolwiek klauzulę ograniczającą Twoje prawo do przystąpienia, kontaktowania się, konsultowania lub bycia reprezentowanym przez związek zawodowy przez Ciebie wybrany. Klauzule lojalnościowe, zabraniające współpracy ze związkami, są często praktykowane przez armatorów. Z góry zakładających, że nie będą wypełniali zobowiązań przyjętych na siebie w umowie o pracę. Zły znak już na początku!
Miej świadomość, że indywidualna umowa o pracę nie zawsze zawiera szczegóły dodatkowych świadczeń. Dlatego powinieneś starać się o uzyskanie potwierdzenia (najlepiej w formie pisemnego porozumienia lub uprawnienia kontraktowego) jakie rekompensaty/ odszkodowania otrzymasz w przypadku :
– Choroby lub obrażeń ciała w okresie objętym umową
– Śmierci (kwota wypłacana najbliższym członkom rodziny )
– Utraty statku
– Utraty mienia osobistego w wyniku utraty statku
– Wcześniejszego zakończenia umowy o pracę.
Zagwarantuj sobie otrzymanie i zachowanie kopii podpisanej umowy.
Pamiętaj… niezależnie od zawartych w nim warunków, wszelka umowa/układ do jakich przystępujesz dobrowolnie, w większości jurysdykcji uznawana będzie za prawnie wiążącą.
Inaczej mówiąc „po odejściu od kasy reklamacji nie uwzględnia się„, czytaj : po podpisaniu umowy; nie możemy mieć pretensji do nikogo prócz siebie samego, że zgodziliśmy się na zamieszczenie w niej niekorzystnych warunków, inaczej je rozumiemy lub nie rozumieliśmy ich w chwili podpisywania itd.
PODPISYWANIE UMOWY O PRACĘ JEST CZYNNOŚCIĄ MAJĄCĄ OGROMNY WPŁYW NA PRZEBIEG TWEJ KARIERY ZAWODOWEJ. W ŻADNYCH OKOLICZNOŚCIACH NIE ZAPOMINAJCIE O TYM.
Jeżeli, z takich czy innych powodów, podpisałeś umowę zawierającą niekorzystne klauzule, w tym te pozbawiające Cię praw człowieka i praw związkowych, nie zawahaj się przekazać jej kopii swojemu związkowi zawodowemu, nawet po szczęśliwym zakończeniu pracy na danym statku. Tobie to już nie zaszkodzi a może poprawić sytuację Twoich kolegów.
Nigdy nie kieruj się założeniem, że praca (zaokrętowanie) jest ważniejsze niż formalności związane z podpisaniem umowy. Może to skończyć się ogromnym rozczarowaniem, a w skrajnym przypadku nieszczęściem Twoim i Twojej rodziny.